DE BOZE DIE MIJ BELAAGT: ik ben van God, hij is het kwaad


WIE
is het die hier met de beschuldigende vinger wijst: de minister van voorlichting?

De eerste psalm zet volgens scholars ook de toon. Een simpel akkoordje zou ik zeggen: er is goed en er is kwaad.

Gerhardt geeft er een titel aan: De man die gekozen heeft.
Is dat waar?
De man die eeuwig trouw belooft aan zijn vrouw zegt ook dat hij gekozen heeft. Maar als blijkt dat hij vreemd gaat, en ook na daarop aangesproken te zijn, bij voortduring met zijn goede been in een verkeerd bed stapt - kun je dan zeggen: die heeft gekozen?

In één opzicht heeft onze dichter gekozen: er is goed en er is kwaad. Alleen, wat dat kwaad is dat wordt ons niet medegedeeld. Slechts dat er een overleg van de bozen is, een kring van spotters. Daar zijn is het kwade, daar niet zijn is het goede.
Zeker een appeltje gegeten.
De Heer kent de weg der rechtvaardigen, doch het pad van de bozen breekt af.
Zo is het in psalm 138: vanuit zijn verhevenheid ziet de Heer mijn nederigheid, zoals hij de trotse van grote afstand kan ruiken!
En in psalm 105 nog meer rigide: het uitverkoren zijn is voldoende en dus
om hen wees hij koningen terecht
"raakt nimmer aan mijn gezalfden"

Volgt een wegkijken van de geschiedenis, het grote verdringen. Want, los van dat er vanaf de Genesis winst en verlies geboekt moet worden, bij het einde van het verhaal van de psalmen is het al verlies wat de klok slaat.
Het smalle pad is weggevaagd, en de brede weg is een high road geworden, alle kanten uit.

Natuurlijk, de zeden van het land zijn vastgelegd in de Pentateuch. Dat is de wil die wet is. (En, merken geleerden op, de wet die uit dankbaarheid wil wordt!) Maar :'s lands wijs 's lands eer, zou je zeggen; andere zeden andere gewoonten. Dat is het moralistische volkje niet met mij eens. En als er één volk daarvan het slachtoffer is geworden zijn het wel de Filistijnen.

Ze waren vermoedelijk niet beter of slechter. Ze hadden alleen de pech dat ze woonden waar de Israëlieten wilden wonen. Dus is het een negatief geladen begrip geworden. En in alle talen in de volkswijsheden terecht gekomen waarmee gewaarschuwd wordt voor de weg van de schenders.
De Filistijnen over U.

De man die gekozen heeft zullen we nog vaak tegenkomen.
So wie so, als we nieuwsgierig zijn.
Maar vooral op momenten als onze keuze niet de zijne is, wanneer wij menen dat we een andere keuze moeten maken: dan worden zulke mannen des duivels! Ik heb ze daadwerkelijk ontmoet.






ps. 1 / ps. 9 / ps.14 / ps. 81 / ps. 105 / ps. 108 / ps. 115 / ps. 118 / ps. 138