DE LIEFDE ONTRAFELD en HOE DE POLITIEK DAAR NAAR KIJKT
HARRY FRANKFURT
I have become interested in what one cannot help being moved to - in what constrains the will in action. En voor Frankfurt geldt: the demands of love constrain the movements of our will.
Ik val maar met de deur in huis.
Voor Frankfurt ligt het antwoord op de prangende vraag How are we to live simply in the desires we have and want most fervently to maintain and act on. Anders gezegd: directing his attention to the problem of “How should one live” he concludes that the sources of practical normativity lie in the volitional necessities of LOVE.
Ik herinnerde mij een jongen van school die zei: thuis geloven we niet, maar we bidden wel voor het eten, anders lijkt het alsof we, net als de varkens, zomaar aanvallen. En ik vroeg mij opnieuw af: zou dat onze ratio van de moraal zijn - dat we ons van de dieren willen onderscheiden?
Terwijl die varkens precies doen wat Frankfurt zegt: ze liggen daar een beetje lui te zijn, de baas komt langs met een emmer met voer, ze denken: ha daar hebben we trek in (iets wat iemand die wel eens de varkens gevoerd heeft, zoals ik, absoluut niet kan begrijpen) en de beesten richten zich, constrained by their demands of love for food, op en rennen naar de trog.
Frankfurt ziet die overeenkomst ook. Maar herkent ook het onderscheid: we have the capacity not merely to have desires, but also to want to have certain desires.
Love dus. As a consequence, when we care about something, we are free from troubling ambivalence towards it. Ofwel: wat is de zin van onze queeste? Can’t we ask whether we should care about what we care about?
Harry Frankfurt. Ik kende hem al van een klein boekje STRONZATE - UN SAGGIO FILOSOFICO, de Italiaanse vertaling van zijn essay Bullshit. Nou, als hierboven niet de aanwezigheid van bullshit tastbaar is, of in ieder geval dat waar wij onze queeste op richten richting de mestvaalt gegooid dreigt te worden, dan weet ik het ook niet meer. Dus ik heb dat essay, nog maar eens doorgewerkt, consciëntieus, zowel in het Italiaans als in de oorspronkelijke taal - dat alles met het oog op mijn verantwoordelijkheden om U goed te informeren over dat what my will constrains in action.
Frankfurt houdt in ieder geval niet van onduidelijke statements.
Als Voorhoeve zegt Mill referred to this idea as “being in unity with our fellow creatures” dan kun je het woord bullshit horen in zijn I have no idea what this mystical phrase is supposed to mean.
Als Voorhoeve vraagt Freedom of the will can come about through brainwashing is daar weer die echo I am not sure what you mean by “brainwashing” [...] but something or somebody always happens to do just this.
Of deze over vrijheid. There is a sloganistic desire to cram everything that we think is good into the concept of freedom.
We beginnen therapeutisch.
De vraag “how should one live” springs from a feeling of uncertainty about what one stands for.
Of: I would say that our motive to act morally is that we do not want to be abandoned. Loneliness is a very disequilibrilizing condition.
En: morality in philosophy ... I don’t know how widespread it is outside the circles that we move in. I don’t see what there is about my relations with other people that implies as a matter of necessity that moral considerations override considerations of any other kind.
... klein uitstapje
En politiek gesproken is dat volstrekt waar.
Volgens een medewerker van the Guardian worden we meer en meer geconfronteerd met onze moraal in geosociale zin.
A month ago, after Tzipi Livni, the former Israeli foreign minister, cancelled her visit to Britain for fear of being arrested under a warrant obtained by human rights campaigners, Gordon Brown wrote an article for the Telegraph in which he proposed to stop private prosecutions for crimes against humanity. Brown maintained that the warrant was supported by only “the slightest of evidence”, and that those seeking Livni's arrest had “set out only to grab headlines”. But the evidence for the crimes against humanity to which Livni has been linked - laid out in the Goldstone report and elsewhere - is massive, detailed and hard to dispute ...
Brown went on to make another statement that was plainly false: “Britain will always honour its commitment to international justice. The police here remain ready to investigate cases; the Crown Prosecution Service to bring them; the courts to hear them.” His government has rebuffed calls to set up a specialist war crimes unit and failed to produce a dedicated penny for the prosecution of war crimes suspects ...
[En zijn regering heeft ook niet meegewerkt, toen Benedictus langs kwam, aan de eis van Dawkins en Hitchens dat deze gearresteerd moest worden wegens het verbergen van pedofielen, een nog altijd zeer misdadige activiteit in Engeland, temeer waar het Vaticaan niet lang geleden heeft verklaard dat dat allemaal de schuld is van de homoseksuelen. LdG]
Then he explained his real purpose in seeking to prevent private actions. People like Livni, he said, represent “countries and interests with which the UK must engage if we are not only to defend our national interest but maintain and extend an influence for good across the globe” ...
Waarna de schrijver een oude volkswijsheid citeert:
They hang the man and flog the woman
That steals the goose from off the common
But let the greater villain loose
That steals the common from the goose.
... terug van klein uitstapje
Guilt is a way of being angry with yourself and of punishing yourself. Blaming yourself for something - unleashing moral insults - is a way of hurting yourself! Now I am not really sure what the point of blaming is. We don’t blame animals for vicious behavior.
En dan komen we in de liefde terecht en de keuzes die we op basis van onze verlangens maken. En dat de vraag “do I really care” een onzinvraag is. Er zijn dingen waarvan ik moet zeggen I can’t help caring about, there’s no application for such a question. I can understand what I am responding to, but the fact that I am drawn to it is not something that I can explain.
Sartre krijgt daarbij een veeg uit de pan. Voorhoeve houdt hem voor Sartre famously illustrated the idea of “radical choice”. over een jonge man die tussen zijn moeder en het verzet moet kiezen. Wel, not so famously dus. Niks radicaal. The young man cannot be creating his values ex nihilo. If he can’t find out that either of them means more to him than the other, than maybe what he should do is flip a coin. Otherwise he will just sit there like Baridan’s ass, unable to move in either direction.
En een hele mooie. Some mothers, I am told, advise their daughters that it is not a good idea to marry for money, but that it is a good idea to go where money is, since this increases the chances that they will spontaneously fall in love with someone rich. That’s where wisdom comes in.
Was dat niet een film Hoge saldi Ware liefde Of sta ik nu weer helemaal op het verkeerde been.
Ik ben er te oud voor. Ik zal nooit meer dit prachtige advies aan een jonge dochter kunnen geven ... en mijn kleindochter zal niet luisteren.
Kunnen we van de liefde nog terugkeren naar de moraal?
Dat is hard nodig want, volgens Jan Marijnissen, was het lange tijd taboe om in de politiek te spreken over waarden en normen, over de publieke moraal. ... Maar politiek is iets willen, en politiek is inzet tonen. Beide kunnen niet bestaan zonder een stelsel van waarden dat er aan ten grondslag ligt, een visie op wat goed en fout is als het gaat om beschaving, een visie op mens en maatschappij. Want zonder kompas komt niemand thuis.
Ook niet zo famously, zou ik zeggen. Zwerven is ook een leuke bezigheid. En daar is een kompas meer dan overbodige ballast bij. Iemand die zegt ik ga lekker zwerven, en een kompas mee neemt, die geloof ik op voorhand niet.
Je kan toch moreel best zwerven?
En zo niet, waar koop je trouwens een moreel kompas?
Frankfurt heeft een argument opgebouwd against the common view that a person is morally responsible for an action only if she could have acted otherwise than she did. Weliswaar vermeldt de mij bekende geschiedenis niet of hij nu vindt dat ze nooit, of daarentegen in alle geval verantwoordelijk is, maar dat is nu even niet van belang. Hier wordt weer onderscheid gemaakt tussen: je had dit niet mogen doen maar dat moeten doen. Ofwel de noties van goed en kwaad.
Martin Luther King heeft geschreven: Anger at injustice, is the political expression of love. Ofwel, love heeft kennelijk ook een politiek maatschappelijke uitwerking: je gaat je druk maken over ongerechtigheid. Over goed en kwaad. Dus je koopt een boekje conversations on ethics bij Atheneum, en je valt er vrienden en onbekenden mee lastig.
Hoe labyrintisch is het leven ... Harry Frankfurt leidt je de ene kant uit, en Martin Luther King en Jan Marijnissen voeren je weer een heel andere kant uit ... en wat een heerlijkheid dat daarmee het leven hier op aarde verlengd wordt: je denkt dat je er uit bent, en dan blijk je weer op hetzelfde punt teruggekeerd te zijn en mag je opnieuw beginnen!