Each of us is just one among others
Het is dus niet zo dat ik geboren ben. Nee, er is iets geboren, dat Leendert Jacobus gedoopt is (in de naam des Vaders, des Zoons en des heiligen Geestes - waarna over dat met koud water besprenkelde hoofdje unisono God zal zijn waarheid nimmer krenken werd uitgestort) waarna er zich iets ontwikkelde dat zichzelf nu Leonardo noemt. Dus mocht iemand vinden dat, naast dat er veel goeds in mij zit dat te waarderen is, er ook nog iets mankeert, dan is dat er wel, en dan was dat er ook uitgekomen als ik eerder/langer met die iemand opgetrokken was, maar mijn omgeving heeft het anders gewild.
Of mijn vrije, autonome wil natuurlijk. Dat is de interpretatie waar ik aan hecht.
Peter Singer, filosoof van dienst in deze mail, utilitarist, voorstander van een zachte dood voor hen die geen leven hebben, waaronder ongelukkig geboren kinderen, en gelijkberechtiger van dieren, geeft elders aan dat hij twijfelt over die vrije wil. Daar kom ik nog op terug, maar als voorschot heb ik bovenstaande - met genoegen! - uit de aan hem door Alex Voorhoeve ontlokte uitspraken gedistilleerd.
I.v.m. die zachte dood haalt hij het financiële begrip Future Value naar de ethica: wat je vandaag dood maakt is wat vandaag leeft, niet de vorm die dat leven over x jaar heeft aangenomen. Ik zou zeggen: dan bestaat er geen Future Value, want i.t.t. de pijl van Zeno geldt hier zonder gezichtsbedrog: FVxy ≠ FVxz (waarbij x staat voor het moment dat je in beschouwing neemt en y en z resp. voor de opeenvolgende momenten waarop je x in ogenschouw neemt).
Hetgeen aansluit bij fluctuerende rentevoeten in de financiële rekenkunde. Niks nieuws onder de zon dus.
Een wet van Singer is (daar is hij behoorlijk streng in): je leeft goed als je bij aanwending van de materiële middelen die jou tot je beschikking staan niet alleen aan jezelf denkt, maar dat je de aanwending ook richt op hen die het minder hebben. Een grotere hoeveelheid maatschappelijk geluk maakt jouw geluk ook waardevoller!
Het probleem dat dan langs komt is: maar je kan niet iedereen helpen. Inderdaad, maar toch, de intentie is belangrijk.
Ik had dat lang geleden al opgelost: als ik de een wel help en de ander niet - bijv: ik ga naar Tibet om de Dalai lama te helpen en ik ga niet naar Palestina om Hamas te helpen - dan discrimineer ik. Dat wil ik niet. Maar ik heb geen tijd om naar Tibet en naar Palestina te gaan. Dus ik kan niet iedereen helpen. Dus ik kan niet helpen zonder te discrimineren. Dus moet ik de minst kwade kiezen.
Ik heb, voor eens en voor altijd, besloten dat het beter was niemand te helpen!
Desalniettemin laat Singer mij weten: For our psychology is such that we will often be happier and lead more fulfilled lives if we do not care only about our own happiness and personal fulfilment.
Het is maar dat U het weet!
Wat komt er allemaal nog meer langs?
We zijn wel opgevoed om niet te killen, maar niet opgevoed om onze energie op anderen te richten (geluidsoverlast interesseert ons niet, zoals ik al schreef).
Een CDA-achtige uitspraak. Als hij over Raskolnikov uit Dostojevski’s roman Misdaad en Straf zegt dat er een context denkbaar is waarin je mag zeggen dat hij de woekeraarster moest vermoorden (utilitarisme!) en Voorhoeve zet vraagtekens, dan zegt hij: My response to this would be: yes, I’ve said that in a fictitious world.
Hij gelooft overigens niet zo in intuition of intuitive balancing, en wijst daarbij op onze zo onderscheiden houding t.o. abortus euthanasie versus onze houding t.o. slavernij vrouwen homo’s.
Dan komen er weer experimenten.
Eerst een ander soort trolley (weer een raar vb. van de vorige filosofe van dienst Kamm, niet uit te leggen hier).
Dan kiezen voor geld steken in hulp aan een minder valide met kleine verbeteringsmogelijkheden t.o. een erger minder valide met grote verbeteringsmogelijkheden maar lager eindresultaat (ofwel: ook de grensnut-theorie uit de economie kun je naar de ethica halen).
Maar waar blijven die dieren van Singer? Wel, een mager voorbeeldje. Stel, in een noodsituatie kun je twee honden redden ten koste van een kind.
Waarom nu zo slapjes. Hij komt er dan ook niet uit.
Opnieuw, ik had daar als interviewer moeten zitten.
Stel U voor Peter Singer (analoog aan hartchirurg en nachtportier). Er is een lawine. Er is een kind, dat gulzig en onachtzaam een marshmallow zit op te vreten, en verpletterd dreigt te worden. Maar je bent bezig jezelf en een Sint Bernard in veiligheid te brengen. Van dat kind ken je de FV niet. Van een geredde Sint Bernard ken je de PV (present value): die gaat binnen een paar minuten een hele hoop mensen redden. Wat gaat U doen?
[Waarom komt die marshmallow nou weer langs? Wel, omdat ie langs komt, dat wil Singer zo (zie einde).]
De vrije wil en autonomie (waar ik zo op gesteld was vanwege die onbekende FV) blijken relatief te zijn. Als het er om gaat of en hoe iemand het nut van zijn handelen t.o. de toekomst moet inschatten worden er meer dan alleen kinderen onvolwassen gemaakt: … mentally ill and so on.
En er blijkt moralisme binnen het moraalonderzoek te zijn, again, zoals bij de hartchirurg en de portier: we zijn aan het onderzoeken maar weten dat een goeie relatie ons leven meer inhoud geeft en dus! is begrijpelijk dat altruïsme zwakker wordt als de kring wijder wordt. Ik zou zeggen: quod erat demonstrandum.
Goed, die marshmallow, de bekende test waaruit blijkt dat het kind dat nog even kan wachten met opeten zich beter ontwikkelt. Singer: the children who were willing to wait did far better in school.
Ook nu had ik daar graag als interviewer gezeten.
Ik heb daar zo mijn vraagtekens bij. Het lijkt mij teveel op het geloof in het hiernamaals. Waar blijkt de uitspraak op gebaseerd te zijn:
- survey’s van ouders en teachers: nou, da’s wel begrijpelijk (ik moet als jong ventje beslist een keer te vroeg mijn marshmallow opgegeten hebben, want ik ben daarna nooit meer positief door mijn vader of onderwijzers beoordeeld)
- de resultaten bij de SAT - een Amerikaanse test in critical reading / mathematic / writing. Om diverse uiteenlopende en begrijpelijke redenen is er nogal wat kritiek op deze test. En dan moet je weten dat jongetjes als Bush en Cheney die test ook met goed gevolg afgelegd hebben.
Het begin van het artikel schildert scientists, politicians and business leaders gathered in one of Simpson’s-in-the-strand’s wood-panelled rooms to attend a breakfast forum on global poverty. Het is waar, ze zullen (zouden in ieder geval) allen voor die test geslaagd zijn.
Op het menu: The Ten Deadly Sins - servings of Cumberland sausage, streaky and back bacon, liver, lamb’s kidneys, fried bread and eggs my style. € 45!
Ook onze interviewer is daar. Om, als voorbereiding op het interview, Peter Singer over dit en aanverwante onderwerpen aan te horen!
Be stingy with the Lord, and the Lord will be stingy with you!